effect van negatieve systeemwerking : Dijkring 42

In 2050 moeten alle Nederlandse waterkeringen voldoen aan de nieuwe normen zoals vastgesteld in de Waterwet (2017). Bij het bepalen van de dijktrajectnormen langs de Waal is gerekend met de nagestreefde afvoerverdeling tussen de verschillende Rijntakken. Wanneer er een verandering in deze afvoerverdeling plaatsvindt, heeft dat effect op de normgevende condities in de verschillende Rijntakken. Een scenario waarin een verandering van de afvoerverdeling kan plaatsvinden, is wanneer bovenstrooms van het splitsingspunt (Pannerdensche Kop) water in Dijkring 42 stroomt als gevolg van een bres. Als dit water benedenstrooms van het splitsingspunt weer terugstroomt, kan dit leiden tot hogere afvoeren/waterstanden in de Waal, wat negatieve systeemwerking wordt genoemd. Het doel van deze studie is om het mogelijke overstromingsverloop en de effecten van systeemwerking via Dijkring 42 in kaart te brengen. Hiervoor wordt het overstromingsverloop door Dijkring 42 geanalyseerd, waarbij ook de effecten van de slaperdijk in Duitsland, die de Dijkring in tweeën verdeelt, worden meegenomen. In de studie worden bevindingen en methoden uit eerdere onderzoeken gebruikt. Er zijn 16 simulaties uitgevoerd met verschillende breslocaties en -momenten. De gebruikte afvoergolf heeft een overschrijdingskans van 1/10.000 per jaar. In een scenario is een kunstmatig verbrede afvoergolf gebruikt voor een gevoeligheidsanalyse. Uit de resultaten blijkt dat wanneer de breslocatie zich ten oosten van de slaperdijk bevindt, er geen terugstroom naar de Waal plaatsvindt. De slaperdijk zorgt voor twee losse dijkringen die beide opgevuld moeten worden voordat er terugstroming kan plaatsvinden. Wanneer de bres zich ten westen van de slaperdijk bevindt, vindt er in meerdere scenario’s terugstroming naar de Waal plaats. Bij de 1/10.000 golf kwam deze terugstroming in alle scenario’s 2-3 dagen na de piek van de afvoergolf in de Waal, wat zorgt voor lagere piekwaterstanden. Alleen in het scenario met de kunstmatig verbrede afvoergolf was er sprake van grote negatieve systeemwerking. Op basis van deze resultaten wordt geconcludeerd dat de kans op hogere afvoeren of piekwaterstanden op de Waal als gevolg van een bres in de kering van Dijkring 42 heel klein is.