Kennis- en Innovatieprogramma Marker Wadden (KIMA 2.0) congres

Het KIMA2.0 congres vindt plaats op het gemeentehuis van Lelystad en wordt georganiseerd in samenwerking met de gemeente Lelystad. De gemeente onderzoekt momenteel de mogelijke oprichting van een Kennisplatform dat (wetenschappelijke) kennis en data verzamelt en ontsluit m.b.t. nieuwgevormde natuur zoals de binnen haar gemeentegrenzen liggende natuurgebieden als de Markerwadden en de Oostvaardersplassen.

Het congres bestaat uit een plenair ochtendprogramma en een interactief middagprogramma met verschillende workshops.

Voorlopig programma

10:00 – 10:30: Inloop

10:30 – 10:45: Welkom en introductie (Anne Ton)

10:45 – 11:15: Keynote Marker Wadden als bouwsteen voor een rijker Markermeer: 50 jaar ontwikkelingen sinds de sluiting van de Houtribdijk (Mennobart van Eerden)

11:15 – 12:00: Hoogtepunten in KIMA2.0 (Koen Kaffener)

12:00 – 13:00: Lunch

13:00 – 15:15: Workshops (Ruurd Noordhuis, Joep de Leeuw, Thijs van Kessel, Koen Kaffener en anderen)

15:15 – 15:30: Plenaire terugkoppeling

15:30 – 15:45: Afsluiting (Sjaak Kruis, Wethouder)

15:45 – 17:00: Borrel

De workshops:

Workshop 1: Nieuw land, nieuw water. Hoe de Marker Wadden hun omgeving voeden

Ruurd Noordhuis (Deltares), Harm van der Geest, Arie Vonk (UvA) en Nicole Dijkman (RWS)

De Marker Wadden hebben moeras en ondiep water gebracht met een keur aan bijbehorend leven, gemeenschappen die in het Markermeer ontbraken of sterk ondervertegenwoordigd waren. Deze habitats en gemeenschappen dragen ook bij aan het functioneren van de levensgemeenschappen van het open water eromheen, die vervolgens voedsel terug leveren aan de vogels op de eilanden. Deze voedselstromen, van belang voor behoud van de bereikte resultaten, zijn het onderwerp van deze workshop. Op en rond de eilanden worden metingen gedaan die hoge voedselproductie laten zien. Maar er zijn ook leerpunten: Een deel van de voedingsstoffen lijkt in diepe putten te verdwijnen. Bediscussieerd zal worden hoe dit kan worden beperkt en hoe voedselstromen uit Marker Wadden, maar ook uit de Oostvaardersplassen kunnen worden gebruikt om het voedselweb van onderaf te stimuleren op de schaal van een dynamisch, samenhangend en productief landschap.

Workshop 2: Marker Wadden als knooppunt in het IJsselmeergebied

Joep de Leeuw (WMR), Jan van den Winden, Camilla Dreef (Lowland Ecology Network), Arjan van der Veen (gem. Lelystad) en Casper van Leeuwen (Radboud)

KIMA volgt de natuurlijke ontwikkelingen van Marker Wadden, niet alleen het voorkomen van allerlei soortgroepen maar vooral ook de ecologische relaties door nutriëntenstromen, slibhuishouding en uitwisseling van organismen op grotere schaal. De diversiteit aan habitats en het samenspel tussen allerlei organismegroepen en tussen andere wetlandgebieden wordt steeds duidelijker en daarmee ook welke bijdrage Marker Wadden kan leveren aan het natuurherstel in het IJsselmeergebied als geheel. Dat geeft ook inzichten om na te denken over opties voor het natuur- en waterbeheer op grotere schaal.

Workshop 3: Marker Wadden: sedimentstromen

Thijs van Kessel (Deltares), Jan Kollen (Sweco) en Roel Posthoorn (Natuurmonumenten)

De sedimenthuishouding in en rondom de Marker Wadden speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van de diverse eilanden. Na aanleg veroorzaken natuurlijke processen veranderingen in de Marker Wadden. Inzicht in deze processen is essentieel om te begrijpen hoe deze veranderingen zich voordoen en hoe we hierop kunnen anticiperen tijdens onderhoud en bij het ontwerp van nieuwe eilanden. In deze workshop zullen we ingaan op de sturende processen zoals zakking, transport, sedimentatie en erosie, en hoe we kennis van deze processen kunnen toepassen, bijvoorbeeld in het kader van slow dredging en uitbouw van de Marker Wadden (MW+).

Workshop 4: Peilbeheer IJsselmeergebied – nu en later

Koen Kaffener (I&W) en Ton de Vrieze (RWS)

Het peil van het Markermeer is gereguleerd ten behoeve van de waterveiligheid en zoetwatervoorziening, maar ten koste van dynamiek en fluctuaties. De effectiviteit van de Marker Wadden is afhankelijk van deze fluctuatie en dynamiek van het Markermeer. In de workshop willen dan ook graag kijken naar de effecten van het huidige Markermeerpeil op de Marker Wadden. Dit Markermeerpeil zal op de lange termijn niet hetzelfde blijven. Om te waterveiligheid en zoetwaterbeschikbaarheid te blijven garanderen kijkt het Deltaprogramma IJsselmeergebied ver vooruit. Er zijn verschillende scenario’s voor het peilbeheer van de toekomst voor het IJsselmeergebied. Dat biedt kansen voor een ander peilverloop en dynamiek, maar betekent ook iets voor natuur (zoals de Marker Wadden) dat is gedimensioneerd op het peil nu. Wat is dan het meest kansrijke peilbeheer voor de lange termijn bezien vanuit projecten als de Marker Wadden? En wat is nodig om deze kansrijke optie te laten slagen? De resultaten van de discussie zullen worden gebruikt in de ‘bouwsteen natuur, peil en klimaat’ dat onderdeel is van de herijking van het Deltaprogramma IJsselmeergebied.

NB: Deze workshop wordt twee keer gegeven met een verschillend perspectief (nu en later). Deze kunnen los van elkaar of achtereenvolgens gevolgd worden.

Optionele workshop: Slow Dredging

Daarnaast is in het programma nog ruimte voor een aparte workshop over Slow Dredging, specifiek gericht op aannemers. In deze workshop zal ingegaan worden op de resultaten van de rapportage haalbaarheid Slow Dredging, wordt het concept besproken en een discussie gevoerd met als doe inzichten van aannemers te krijgen in relevante onderzoeksdoelstellingen. Indien u als aannemer daar aan deel wilt nemen kan dat bij voldoende animo. U kunt ook bij de aanmelding aangeven of u de gehele dag komt of alleen voor die workshop.