Bluecan: minder CO2-uitstoot door verbetering waterkwaliteit meren en plassen

CO2-uitstoot uit plassen en meren hoger dan gedacht

Aanleiding was een intern project bij Witteveen+Bos waarin de koolstofinvang van oppervlaktewater werd gemeten. Daarnaast was er een onderzoek van de Radboud Universiteit naar de uitstoot van broeikasgassen uit sloten en stadsvijvers waaruit bleek dat deze veel hoger was dan tot nu toe aangenomen. Sacha de Rijk, projectleider Deltares: "Uit dat onderzoek bleek dat buurtvijvers evenveel broeikasgassen uitstoten als 200.000 auto’s. Dan is het natuurlijk heel interessant om een tool te maken die de uitstoot kan inschatten, maar vooral waarmee je meteen kunt zien wat je er aan kunt doen.

Combinatie van waterkwaliteitsmodellen: het beste van 2 werelden

BlueCan doet precies dat: emissies inschatten en laten zien wat maatregelen voor een effect hebben. De tool is gebaseerd op een combinatie van twee bestaande waterkwaliteitsmodellen: PCLake en Delwaq. Van beide modellen zijn zorgvuldig de sterkste punten in elkaar geschoven en de nodige aanpassingen gemaakt. Tevens is een metamodel gecreëerd waarmee waterbeheerders op basis van een aantal systeemkenmerken een inschatting van de jaarlijkse emissie van zoet water kunnen maken. Om de betrouwbaarheid van de tool te vergroten heeft het BlueCan team in samenwerking met een aantal waterschappen een verscheidene parameters in het veld en het lab gemeten.

Specifieke maatregelen

Een van de specifieke maatregelen die je met de tool kunt doorrekenen is het reduceren van de nutriënten. Je kunt bijvoorbeeld simuleren wat de positieve effecten op de CO2-uitstoot zijn bij minder fosfaat belasting. Door het schuiven een balk op het scherm zie je de uitstoot af- of toenemen. Je kunt dan bijvoorbeeld besluiten om niet te gaan baggeren of om de fosfaatlast op een andere manier te verminderen.

Door schoon water extra bijdrage aan klimaatambities

BlueCan laat een belangrijke link zien tussen waterkwaliteit en emissies van broeikasgassen. Een troebel, algenrijk systeem levert aanzienlijk meer uitstoot dan een helder, plantenrijk systeem. Indicatieve berekeningen laten zien dat het verschil in uitstoot een factor 10 kan zijn. Nu waterkwaliteit en emissies met elkaar in verband kunnen worden gebracht ontstaat er een win-win situatie. Bij het streven naar schoon water met een hogere biodiversiteit (het nemen van KRW maatregelen) werken we meteen aan onze klimaatambities. Investeringen in de waterkwaliteit leveren zo een significante bijdrage aan de benodigde reductie van broeikasgasemissies.

Tweede fase BlueCan

De eerste versie van de BlueCan tool is een QuickScan. Voor een verdere validatie van de tool is er in oktober 2020 een tweede fase voor BlueCan gestart rond zes nieuwe casussen. Het veldwerk is de afgelopen weken met succes uitgevoerd. Vaak zelfs nog (deels) met de beheerder erbij, dat was ontzettend prettig. Gezamenlijk hebben wij zo vele indrukken opgedaan en kennis uitgewisseld in deze gevarieerde gebieden. Onze cases reiken van de petgaten in de Wieden tot sloten rondom de kassen, wat betekent dat het veldwerk ook ontzettend divers was. Dit resulteerde onder andere in een wilde boottocht op de Vuntus door onstuimig weer, boren in kleibodems tussen de kassencomplexen, pittoreske aangezichten in Oostzanerveld en met het waadpak aan wegzakken in sloten met soms wel een meter-dikke sliblaag in Poppenhuizen. Nu we de locaties goed kennen, gaan we in het voorjaar gericht aan de slag met de broeikasgasmetingen.

Samen met Witteveen+Bos, de waterschappen en Natuurmonumenten zal BlueCan verder worden ontwikkeld met feedback uit de toepassing in de praktijk. Ook moet er een handboek komen met informatie over de koolstofprocessen en de relatie met eutrofiëring, het gebruik van de tool, een stappenplan-analyse, de rol van de slibbodem en maatregelen om emissies te beperken.

Wilt u weten hoe BlueCan bij uw waterschap kan helpen bij de terugdringing van CO2-uitstoot? Heeft u interesse in samenwerking met Deltares en Witteveen+Bos om deze tool verder te ontwikkelen op basis van uw concrete vragen?

Neem voor meer informatie contact met Sacha de Rijk, projectleider en expert waterkwaliteit.