COASTAR: een zoetwaterappeltje voor de dorst
COASTAR is een concept waarbij de ondergrond grootschalig wordt ingezet voor behoud van het zoetwater én om te voorkomen dat bijvoorbeeld verzilting of wateroverlast optreden. Een voorbeeld van een COASTAR maatregel is het opslaan van overtollig zoetwater –bijvoorbeeld door een overschot van regen- in de ondergrond. Op het moment dat sprake is van zoetwatertekort kan deze waterbuffer dan weer worden gebruikt. Een ander voorbeeld van een COASTAR maatregel is het onttrekken van brak grondwater in gebieden met kwel. Hierdoor kan de verzilting van poldergebieden fors verminderen.
Samenwerking
Deltares werkt sinds 2015 aan de ontwikkeling van COASTAR. In 2017 zijn zij met waterschappen, drinkwaterbedrijven, gemeenten en de Provincie in Zuid-Holland een samenwerking rondom COASTAR gestart.
Zoetwaterschaarste
Waterschappen, drinkwaterbedrijven, de sector glastuinbouw en de industrie; ze hebben allemaal baat bij goed management van de zoete en brakke watervoorraden. Zeker in de dichtbevolkte delta die Nederland is, is veel zoetwater nodig. Door klimaatverandering, stijging van de zeespiegel, bodemdaling en verzilting van het grondwater wordt zoetwater echter schaarser.
Tegelijkertijd neemt de vraag naar zoet water toe en wordt door de verschillende sectoren gezocht naar het vergroten van de leveringszekerheid van water. En dat terwijl er ook steeds meer natte periodes met hevige regenval voorkomen. Dat regenwater - dat vooral in de winter valt - spoelt echter ongebruikt weg, want bovengrondse opslag is duur en kost teveel ruimte. En bovendien is in Nederland veel brak grondwater beschikbaar, oud zeewater dat onder het westen en noorden van Nederland ligt opgeslagen.
COASTAR staat voor COastal Aquifier Storage And Recovery. Het systeem moet zout op afstand houden en zoet op voorraad. Veel COASTAR maatregelen zijn al op kleine schaal getest. Nu wordt de haalbaarheid van de grootschalige inzet van de ondergrond voor het behoud van zoetwater in de zoute gebieden verder onderzocht. In mei 2018 sloten verschillende partijen in Zuid-Holland bijvoorbeeld een intentieverklaring om een kennis- en ontwerpprogramma COASTAR op te zetten.
Overal ter wereld toepasbaar
Het mooie van COASTAR is dat het straks niet alleen in Nederland toepasbaar is. De uitkomsten van dit systeem kunnen overal ter wereld worden toegepast. Voor informatie over internationale toepassingen, bekijk het internationale leaflet.
Duurzame en robuuste toekomstige zoetwatervoorziening
Vanaf 2021 geeft COASTAR ons een beeld van de kansen die de ondergrond in Nederland biedt om ons beter voor te bereiden op droogte. Na een aantal jaren van droogte stond de zoetwatervoorziening in Nederland flink onder druk door dalende grondwaterstanden.
De natte eerste maanden van het jaar 2021 zorgen gelukkig voor stijgende grondwaterstanden. Zo zullen natte en droge jaren elkaar in de toekomst ook blijven afwisselen dus is het noodzakelijk dat we zuinig omgaan met het beschikbare zoete water. COASTAR onderzoekt de mogelijkheden om de ondergrond in te zetten om eventuele overschotten in natte jaren op te slaan, zodat we voorraad opbouwen voor de droge jaren en tegelijkertijd verzilting van grondwater tegengaan.
Met COASTAR-maatregelen als brakwaterwinning en ondergrondse opslag van zoetwater kan de ondergrond een substantiële bijdrage leveren aan een duurzame en robuuste toekomstige zoetwatervoorziening. Met de potentiekaarten hebben we de kansen in de ondergrond in Nederland in beeld gebracht.
Hierbij is gebruik gemaakt van de eigenschappen van de ondergrond en zijn effecten van de maatregelen op de reductie van verzilting, op kosten en op bodemdaling meegenomen. Zo ligt er een eerste scan op de kansrijke gebieden en dat is een startpunt om op voort te bouwen voor de kansrijke locaties.
