FRESHEM: Onderzoek naar infiltratie van zoet water in Zeeland
FRESHEM Zeeland (FREsh Salt groundwater distribution by Helicopter ElectroMagnetic survey in the Province of Zeeland) is een onderzoeksprogramma van Deltares, TNO en BGR. In dit project wordt onderzocht waar in Zeeland het zoete- en zoute grondwater zit, en op welke diepte. Deze kennis kan boeren en tuinders die een groeiende behoefte hebben aan zoet water verder op weg helpen. Behalve duidelijkheid over waar het zoete water zich bevindt moeten de metingen vooral uitwijzen welke gebieden het meest kansrijk zijn voor de infiltratie van zoet water; water dat later weer gebruikt kan wordt voor de teelt.
Het Helicopter Electro Magnetic (HEM) systeem
Met behulp van een helicopter uitgerust met ‘ een sigaar’ wordt de data verzameld. Onder een helikopter hangt een meetsysteem dat met 5 verschillende frequenties een elektromagnetisch veld de grond in stuurt. Dit signaal wordt ook weer opgevangen door het meetsysteem onder de helikopter. Wat er eigenlijk gebeurt, is dat in de spoel een elektromagnetisch veld wordt opgewekt. Dit veld wordt in de ondergrond verstoord. Die verstoring wordt gemeten met het systeem en dat is een maat voor de geleidbaarheid van de ondergrond en het grondwater.
De techniek
De geleidbaarheid van het grondwater zegt iets over het zoutgehalte van het grondwater: zout water geleid beter dan zoet water. Het HEM systeem (‘de sigaar’) onder de helicopter meet de elektrische geleidbaarheid van de ondergrond (voorbeeld: klei geleidt beter dan zand en zoet water geleidt beter dan zoet water) gecombineerd met de elektrische geleidbaarheid van het grondwater. Om iets over het zoutgehalte van het grondwater te kunnen zeggen moet dit signaal dus nog gesplitst worden in elektrische geleidbaarheid van de ondergrond en de elektrische geleidbaarheid van het grondwater. We weten veel over de geologie in Zeeland en kunnen daarmee de geleidbaarheid van het grondwater bepalen. Maar ook grondmetingen met informatie over het zoutgehalte van het grondwater kunnen helpen dit signaal te splitsen. Vervolgens wordt de geleidbaarheid van de ondergrond 'vertaald' naar chlorideconcentratie van het grondwater.
Belang van het project voor de stakeholders
- Vlakdekkende kaart grondwater die er nu niet is;
- Hoe zout is het nu echt en waar;
- Mogelijkheden en kansen voor optimaliseren zoetwaterbeheer worden duidelijk;
- Optimalisatie van doorspoeling en bewustwording;
- Het geeft aan wat de invloed van zoute waterbekkens (bv Grevelingen) is op het grondwatersysteem. Dit geeft informatie voor andere bekkens die in de toekomst zout kunnen worden;
- Vastlegging nul-situatie zoet-brak-zout verdeling van het grondwater;
- Een verziltings- of verzoetingstrend vaststellen (over 10 of 20 jaar weer vliegen);
- Basis voor (calibratie) 3D grondwatermodellen;
- Verbetering zoet grondwater beheer in duingebieden (irt drinkwaterwinning en bedreigingen)
FRESHEM Zeeland (FREsh Salt groundwater distribution by Helicopter ElectroMagnetic survey in the Province of Zeeland) is een onderzoeksprogramma van Deltares, TNO en BGR.
