Zoetwatergebrek maakt veel atol-eilanden in Stille Oceaan onbewoonbaar
In een nieuw onderzoek van wetenschappers van U.S. Geological Survey, Deltares, National Oceanic and Atmospheric Administration en University of Hawaiʻi at Mānoa wordt voor een aantal verschillende klimaatscenario’s gekeken naar de gevolgen van de stijging van de zeespiegel en overstromingen door vloedgolven voor de infrastructuur van atollen en de beschikbaarheid van zoetwater. Hun aanpak en bevindingen kunnen als voorbeeld dienen voor kleine atol-eilanden over de hele wereld.
Door de stijging van de zeespiegel en overstromingen door golven wordt de zoetwatervoorraad van veel atol-eilanden in de Stille Oceaan zo ernstig aangetast, dat deze over enkele decennia onbewoonbaar kunnen worden. Door rekening te houden met overstromingen door de combinatie van zeespiegelstijging, getij en golven komt de drempelwaarde voor bewoonbaarheid enkele decennia dichterbij, in vergelijking met de situatie waarbij enkel rekening werd gehouden met getijden en de stijging van de zeespiegel.
Het tijdstip waarop drinkbaar water op veel atol eilanden niet meer beschikbaar zal zijn verwachten we nu rond het midden van deze eeuw
Curt Storlazzi, geoloog van de Geologische Dienst van de Verenigde Staten (USGS) en eerste auteur van de publicatie
Het effect van golven
De zeespiegel stijgt en deze stijging is het sterkst in de tropen, waar zich duizenden laaggelegen koraaleilanden bevinden. In eerder onderzoek naar de bestendigheid van deze eilanden tegen de stijging van de zeespiegel is de schatting gemaakt dat overstromingen ten minste tot het einde van de 21e eeuw slechts een minimale invloed op deze eilanden zullen hebben. In deze onderzoeken is echter geen rekening gehouden met het bijkomende gevaar van golven die tijdens een storm of hoog water het eiland overstromen of met de gevolgen hiervan voor de beschikbaarheid van zoetwater.
“Het effect van golven werd tot nu toe niet meegenomen omdat we het en niet goed genoeg en alleen tegen hoge computerkosten konden uitrekenen. Met onze moderne software kunnen we dat nu wel, en met verbluffend resultaat: het gaat decennia eerder mis dan we voorheen dachten. Dit betekent dat de huidige generatie bewoners van de eilanden met dit probleem te maken gaat krijgen, tenzij we klimaatverandering kunnen tegen gaan”, aldus co-auteur Ap van Dongeren, die met collega’s van Deltares de golfmodellering uitvoerde.
Bebouwing en infrastructuur
Deze overstromingen tasten niet alleen bebouwing en infrastructuur aan, maar zorgen er ook voor dat de weinige zoetwaterbronnen die momenteel beschikbaar zijn ondrinkbaar zullen worden. Dit vormt een rechtstreekse bedreiging voor de duurzaamheid van menselijke bewoning op atollen. Het “omslagpunt”, dat wil zeggen het moment waarop er op een meerderheid van de atollen geen drinkbaar grondwater meer beschikbaar is, zal naar schatting al halverwege de 21e eeuw bereikt worden, decennia eerder dan tot nu toe verwacht.
“Dit soort informatie is cruciaal om gevaren in te kunnen schatten en te bepalen aan welke risicobeperkende inspanningen prioriteit moet worden gegeven. Bovendien kan met deze informatie de weerbaarheid van gemeenschappen op atollen over ter wereld worden verhoogd,” aldus Storlazzi.
Bewoonde atollen
Deze bevindingen zijn relevant voor bewoonde atollen in de Marshalleilanden, de Carolinen, de Cookeilanden, de Gilberteilanden, de Line-eilanden, de Genootschapseilanden, de Spratly-eilanden, de Malediven, de Seychellen en de noordwestelijke eilanden van Hawaii.
De wetenschappers laten zien dat indien de huidige wereldwijde emissie van broeikasgassen onveranderd blijft, de meeste atollen vanaf het midden van de 21e eeuw als gevolg van de combinatie van de stijging van de zeespiegel en de dynamiek van golven jaarlijks te maken zullen krijgen met overstromingen. Door deze jaarlijkse overstromingen worden de eilanden onbewoonbaar, niet alleen omdat er voortdurend schade aan de bebouwing en infrastructuur wordt toegebracht, maar ook omdat de zoetwaterbronnen op deze eilanden zich niet snel genoeg in de tussentijd kunnen herstellen.
Effect op zoetwatervoorziening
De belangrijkste bron van zoetwater op bewoonde atollen is regenwater dat door de bodem wordt opgenomen en daar ondergronds als een laag zoet grondwater op een laag zwaarder zout water blijft drijven. Omdat atollen de aankomende decennia gemiddeld een keer per jaar met overstromingen te maken zullen krijgen (indien de huidige emissie van broeikasgassen onveranderd blijft), zullen er op de meeste eilanden rond 2030-2050 amper meer mensen kunnen wonen, omdat overstromingen de infrastructuur hebben aangetast en zoetwaterbronnen verloren zijn gegaan. Hierdoor zullen de bewoners van de eilanden gedwongen zijn te verhuizen of moet er op grote schaal in nieuwe infrastructuur worden geïnvesteerd.
“Na een overstroming komt er over het algemeen zout oceaanwater in de grond terecht, dat de zoetwaterlaag aantast. Er valt in de rest van het jaar niet genoeg regen om het zoute water weg te spoelen en de watervoorraad van het eiland te verversen voordat de storm van het volgende jaar zich aandient en er weer een overstroming plaatsvindt,” aldus Stephen Gingerich, hydroloog bij de USGS en coauteur van het nieuwe rapport.
Download het rapport
Het volledige rapport, “Most Atolls will be uninhabitable by the mid-21st century due to sea-level rise exacerbating wave-driven flooding,” is op 25 April in “Science Advances” verschenen en is online beschikbaar.
