Waar is het zoete grondwater?
Zoet grondwater is van groot belang voor de drinkwatervoorziening, voedselproductie en andere industrieën. Zout grondwater is belangrijk voor zilte natuur en zilte landbouw. En brak grondwater wordt steeds meer gezien als potentiele zoetwaterbron. Maar waar is nu zoet of zout water aanwezig in de ondergrond en over welke hoeveelheden praten we dan? Beantwoording van deze vraag staat centraal in de projecten FRESHEM Zeeland en Vlaanderen. Helikoptermetingen gecombineerd met grondmetingen en geologische informatie geven een volledig 3D-beeld van het zoet – en zoutgehalte van het grondwater.
FRESHEM staat voor FREsh Salt groundwater distribution by Helicopter ElectroMagnetic survey. Onder de helikopter hangt een meetsysteem dat met 5 verschillende frequenties een elektromagnetisch veld de grond in stuurt. Dit signaal wordt ook weer opgevangen door het meetsysteem. In de spoel wordt als het ware een elektromagnetisch veld opgewekt, maar dit wordt in de ondergrond verstoord. Die verstoring wordt gemeten met het meetsysteem en dat is een maat voor de geleidbaarheid van de ondergrond en het grondwater. De geleidbaarheid van het grondwater zegt namelijk iets over het zoutgehalte van het grondwater: zout water geleid beter dan zoet water.
Daarnaast geleidt klei bijvoorbeeld beter dan zand waardoor de geleidbaarheid van de ondergrond duidelijk wordt. Om het signaal te vertalen naar zoutgehalte van het grondwater zijn geologische ondergrondmodellen en lab analyses van de bodemdeeltjes gebruikt. Het eindresultaat is dat de zoet-zoutverdeling van het grondwater in 3D in kaart is gebracht.
Waterbeschikbaarheid
Uiteraard is het voor agrariërs belangrijk om te weten waar het zoete water zich bevindt en hoeveel dit is. Voor beleidsmakers biedt FRESHEM de kans om effecten van ingrepen op de zoete grondwatervoorraden te meten, zoals veranderingen door kustsuppleties –het aanvullen van de kust met zand- of natuurontwikkeling. Voor waterbeheerders is het nu mogelijk om op basis van kennis beslissingen te nemen over maatregelen die betrekking hebben op waterbeschikbaarheid en vergunningen voor grondwateronttrekkingen. Maatregelen zoals ontwikkeld worden in GO-FRESH en COASTAR kunnen nu verder uitgewerkt worden richting kansen, haalbaarheid en ontwerp.