KlimaatScan : wat zijn de gevolgen van klimaatverandering voor het ecologisch functioneren van de Nederlandse Grote Wateren?

In deze KlimaatScan staat de vraag centraal welke gevolgen klimaatverandering heeft voor grote wateren in Nederland en hoe de klimaatrobuustheid daarvan kan worden vergroot. Met handige infographics wordt een beeld geschetst van de gevoeligheden van de vier hoofdwatersystemen: IJsselmeergebied, Rivierengebied, Waddenzee met Eems-Dollard en Zuidwestelijke Delta. Naast de wereldwijde opwarming is expliciet aandacht besteed aan fluctuaties en cyclische veranderingen in klimaatfactoren en aan interactie met veranderingen in lucht- en waterkwaliteit. We hebben gebruik gemaakt van de nieuwste scenario’s van het KNMI. Nederland is rond het einde van de jaren 1980 versneld en versterkt opgewarmd. Veranderingen vonden daardoor niet geleidelijk, maar juist abrupt plaats. De KlimaatScan geeft een analyse van de veranderingen die in de laatste decennia in de grote wateren hebben plaatsgevonden, om met deze ervaringen beter grip te kunnen krijgen op wat ons te wachten staat. Door de bijzondere ligging van Nederland ondervinden we van twee kanten gevolgen van klimaatverandering. Vanuit het westen ondervinden we veranderingen in windsterkte en -richting en vanuit het oosten – via de Rijnafvoer - veranderingen in neerslag op het continent. Aangevuld met de effecten van een geleidelijk opwarmende wereld en stijgende zeespiegel. Concrete gevolgen betreffen onder meer: verslechterende spuimogelijkheden van het IJsselmeer, sterkere invloed van zoutwater, warmer water, lagere zuurstofconcentraties, kleinere kans op ijsbedekking en verschuivingen van het groeiseizoen. De natuurdoelen zoals die van de KRW en Natura 2000 staan hierdoor onder spanning. Veel van deze gevolgen kunnen we niet of nauwelijks gericht bijsturen. Toch kunnen we wel wat doen. Werken aan ecologische robuustheid van onze grote wateren om deze druk in de toekomst te kunnen opvangen. De KlimaatScan laat zien dat je met vier pijlers kunt werken naar een robuuster systeem, namelijk: verhoog de biodiversiteit, vergroot kansen voor natuurlijke dynamiek, meer connectiviteit tussen wateren en een goede waterkwaliteit. Er ontstaan meer routes en opties in het voedselweb en er komen meer soorten die de verschillende functies in het web kunnen verzorgen. De gevoeligheid voor klimaatverandering neemt af. De KlimaatScan levert daarmee een belangrijke ondersteuning voor de PAGW, de Programmatische Aanpak Grote Wateren. Dat programma omhelst een reeks belangrijke projecten die zijn gericht op toekomstbestendige grote wateren.