Naar een handreiking voor het voorkomen van spijt

Spijt is een gevoel (van verdriet en berouw) dat wordt veroorzaakt door het besef dat men in het verleden een verkeerde beslissing heeft genomen. Spijt kan ontstaan door handelen, maar ook door niet handelen. Spijt ontstaat door iets wat je hebt gedaan of juist nagelaten hebt te doen, waardoor een betreurenswaardige situatie is ontstaan die nu niet meer of alleen met veel moeite te corrigeren, te veranderen of ongedaan te maken is. Spijt is dus gerelateerd aan irreversibiliteit, onomkeerbaarheid. Dit rapport onderzoekt het begrip spijt en beoogt een eerste handreiking te bieden voor het beoordelen van de kans op spijt in ex-ante beleidsanalyse in het licht van onzekerheid over toekomstige ontwikkelingen. We bevelen drie manieren aan om een oordeel over de kans op spijt te adresseren in een ex-ante beleidsanalyse: 1 Uitbreiding van het beoordelingskader met specifieke criteria voor aanpasbaarheid, omkeerbaarheid en de lange-termijn. 2 Het doen van een vorm van onzekerheidsanalyse op een set toekomstscenario’s met een gelijkblijvend beoordelingskader (bijvoorbeeld de minimax-regretbenadering, zoals uitgewerkt in Robust Decision Making). 3 Het doen van een gevoeligheidsanalyse, waarbij de weegfactoren van het beoordelingskader worden gevarieerd om het effect van verschillende waardenoriëntaties in beeld te brengen.