SITO-PS 2024 WBK17 : onderzoek naar de beoordeling van waterbodems bij verandering van biobeschikbaarheid van zware metalen

Bij reguliere baggerwerkzaamheden wordt de aerobe toplaag van de waterbodem verwijderd, waarna een anaerobe waterbodem achterblijft die soms sterker gecontamineerd is met zware metalen dan de bovenste toplaag. Het is onduidelijk wat de verspreidingsrisico’s zijn van zware metalen naar het oppervlaktewater, zowel tijdens als na de baggerwerkzaamheden. Om deze risico’s in te schatten, is een literatuuronderzoek uitgevoerd, aangevuld met een beoordeling van een sterk verontreinigde standaard waterbodem. De studie richtte zich op drie milieucondities: anaerobe, aerobe en aerobe condities met een lage pH. Om de mogelijke verspreidingsrisico’s van zware metalen voor de oppervlaktekwaliteit door het baggeren van waterbodems inzichtelijk te maken, is gekeken naar data en informatie uit literatuur over toxiciteit, (biologische) beschikbaarheid, mobiliteit en transportprocessen van zware metalen. Voor de berekeningen zijn alleen zware metalen meegenomen met voldoende data en informatie, zoals Cd, Cu, Ni, Pb en Zn. De resultaten toonden aan dat milieucondities bepalen of er significante verspreidingsrisico’s optreden. Onder anaerobe condities worden de risico’s overschat, terwijl onder aerobe verzurende condities de risico’s onderschat worden. Aanbevolen wordt om aanvullend onderzoek te doen naar de samenstelling van de morslaag na baggeren en hoe lang het duurt voordat deze gevormd is. Een modelmatige studie met een (geo)hydrologisch/geochemisch model kan helpen om te bepalen onder welke condities zware metalen vrijkomen bij baggeren. Dit kan helpen om kwetsbare waterbodems beter in beeld te brengen en verkennend te kijken naar mogelijke mitigerende maatregelen, zoals het toevoegen van olivijn om de pH te bufferen en CO2 op te slaan. Daarnaast wordt aanbevolen te reflecteren in hoeverre de huidige normstelling en meetmethodiek aansluiten bij de veranderende condities tijdens baggeren.