Ecologie, water, energie en voedsel steeds meer kwestie van afweging
De bevolkingsgroei, een hogere levensstandaard in meer landen en transities als gevolg van klimaatverandering leiden tot een grotere vraag naar water, energie en voedsel. Dat wringt soms, ook omdat behoud van het ecosysteem, de biodiversiteit de basis vormt van elke keuze. Hoe kunnen we kennis over ecologie, water, energie en landbouw zo combineren dat ze onze toekomst daadwerkelijk verbeteren?
Volgens de VN telt onze planeet in 2050 ongeveer 9,7 miljard bewoners. Dit alleen leidt al tot een grotere vraag naar water, voedsel en energie. De vraag naar energie stijgt naar verwachting met 80% die van voedsel met 60% en water met 55%. Dat betekent extra druk op het ecosysteem, met tekorten, vervuiling en verlies van biodiversiteit als gevolg.
Water, energie en voedsel zijn nauw met elkaar verbonden. De productie van zowel energie als voedsel verbruikt bijvoorbeeld grote hoeveelheden water en concurreert daarom rechtstreeks om het schaarse water in veel regio's in de wereld. Het verbouwen van voedsel concurreert met voedergewassen en andere gewassen om land. Er is energie nodig om water te onttrekken en te behandelen en om zowel water als voedsel te vervoeren.
Al deze connecties betekenen dat een toename van de vraag naar alle drie deze middelen uitmondt in een grotere concurrentie om schaarse hulpbronnen. Ook hebben (toekomstige) ingrepen op de één vaak grote gevolgen voor de andere.
Water-Energie-Voedsel-Ecosysteem nexus
Om water-, energie- en voedselzekerheid te bereiken, is het belangrijk de onderlinge afhankelijkheid tussen water, voedsel, energie en ecosystemen te begrijpen, met inbegrip van hun synergie, mogelijke compromissen en conflicten. Dit vereist een alomvattende en geïntegreerde aanpak. De Water-Energie-Voedsel-Ecosysteem (WEFE) nexus is een benadering waarbinnen beheer en bestuur over sectoren heen en op verschillende schalen kan worden geïntegreerd. Ecosystemen en biodiversiteit zijn in deze aanpak waardevolle diensten. Ze ondersteunen WEFE-zekerheid en spelen een belangrijke rol als het gaat om kwaliteit en kwantiteit.
De WEFE nexus-benadering helpt beheersplannen voor natuurlijke hulpbronnen te formuleren door te onderzoeken of er een strategie, innovatie of interventie is die meer WEFE-zekerheid biedt, die compromissen minimaliseert en de synergie maximaliseert. Tot nu toe ging dit vooral over het begrijpen en verbeteren van conceptuele kaders, en minder over het kwantificeren van de onderlinge WEFE-afhankelijkheden. Echter, met haar kennis van het water- en bodemsysteem, levert Deltares ook hiervoor informatie. Zelfs op mondiaal of transnationaal niveau. Wij brengen deze kennis van het watersysteem samen in methoden en instrumenten om dit toe te passen.
Je hebt nog niet aangegeven of je cookies wilt accepteren of weigeren. Hierdoor kan dit element niet worden getoond.
Pas je cookie instellingen aan
Of ga direct naar:
We beantwoorden als kennisinstituut al veel lokale en mondiale vragen over water, bodem en ecologie op verschillende tijdsschalen. Hiervoor gebruiken we specifieke kennis, software en tools die we voortdurend verder ontwikkelen. Voorbeelden zijn Wflow, iMOD en RIBASIM, waarmee we water- en grondwaterstromen en hun verdeling in kaart brengen. Deze instrumenten en onze kennis van systemen helpen ons belangrijke water gerelateerde uitdagingen op het gebied van landbouw en energie in kaart te brengen. Resultaten die zeer nuttig zijn in de WEFE nexus-aanpak. Wij gebruiken vervolgens metamodellen en dashboards om synergieën en compromissen tussen sectoren duidelijk en transparant te maken.
Samenwerken
Specifieke kennis over energie en landbouw komt van onze strategische partners, Nederlandse kennisinstituten als TNO, WUR en IHE, maar ook van internationale partners. Door die samenwerking beschikken we over de meest actuele kennis voor nexus-vraagstukken.
Die gecombineerde kennis draagt ook bij aan wereldwijde vrede en stabiliteit. In landen die onafhankelijk willen worden van voedsel- en energie-import, maar waar deze ambitie veel druk legt op het ecosysteem. Of in gebieden waar mensen nu al kampen met extreme waterschaarste tegen een achtergrond waarin politieke instabiliteit leidt tot vluchtelingenstromen. Inspanningen om water gerelateerde onzekerheden en conflicten doeltreffend aan te pakken zijn geen eenvoudige eendimensionale interventies. Een geïntegreerde aanpak van water gerelateerde problemen en van voedsel- of energieonzekerheid vereist samenwerking tussen verschillende belanghebbenden op lokaal niveau en tussen verschillende landen op internationaal niveau - ook buiten de watersector.
De WEFE nexus in Europa
De bovengenoemde dilemma’s gelden ook voor Europa. Bijvoorbeeld in het stroomgebied van de Beneden-Donau. Dit is een belangrijk Europees wetland-ecosysteem. Dat systeem heeft in de vorige eeuw bijna 80% van zijn wetlands verloren door rivierbaggerwerken, landaanwinning en maatregelen tegen hoogwater. Eens was dit gebied een van de meest productieve delen van Roemenië met meren, meerdere uiterwaarden, kanalen en andere kenmerken die een verscheidenheid aan habitats en diensten voor de plaatselijke bevolking boden. Sinds 1960 zorgen diverse activiteiten voor een verstoorde sedimentbalans met als gevolg een afname van de natuurlijke ecosystemen maar ook economische activiteiten als landbouw, aquacultuur en bosbouw.
Een ander voorbeeld is het stroomgebied van de Pinios in Griekenland. Hier speelt een hoog waterverbruik en te veel grondwateronttrekking voor irrigatie (90%). De recente stijgingen van de energieprijzen voor de werking van de pomp- en irrigatiesystemen zorgen voor nieuwe nexus uitdagingen. De benedenloop van de rivier wordt voedselarm omdat de waterstroom tijdens de zomermaanden volledig wordt onderschept.
De WEFE aanpak helpt ook een wetenschappelijke basis te leggen voor beleidsontwikkeling in Nederland. In de tuinbouwsector bijvoorbeeld, die technologisch hoogstaand is, innovatief en internationale concurrerend. De verbouw gebeurt voornamelijk in kassen. Die kassen vragen om energie, water, klimaatregulering, milieu en arbeid. Afhankelijk van het gewas worden kassen verwarmd, wordt gebruik gemaakt van assimilatiebelichting en extra CO2-bemesting. Om concurrerend te blijven zijn efficiëntie en voortdurende verbeteringen essentieel.
WEFE nexus-benadering en wereldwijde duurzame ontwikkeling
Wij zien de nexus benadering als een belangrijke stap op weg naar de uitvoering van de wereldwijde VN-agenda voor duurzame ontwikkeling. Met name de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG's 2, 6, 7 en 15) - en de overeenkomst die is aangenomen tijdens de COP 21-conferentie over klimaatverandering in Parijs (over vermindering van broeikasgassen, opwekking van hernieuwbare energie en aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering). De rol van water, bodem en ecosystemen is hierbij van essentieel belang, evenals een zorgvuldige afweging van de wijze waarop wij deze gebruiken.
De nexus benadering vraagt ook om een constante dialoog met betrokkenen gedurende het hele project wat er toe leidt dat de oplossingen realistisch en inclusief zijn.
Reinaldo Penailillo Burgos, expert watervoorraad en delta management
