Hoe wordt onze grond gezond
Er wordt geschat dat tussen de 60% en 70% van alle bodems in de EU ongezond is door bijvoorbeeld erosie, verdichting, afdekking, vervuiling, het verlies van organische koolstof, voedingsstoffen, water en biodiversiteit. Om de bodem op de kaart te zetten, heeft de Europese Commissie de missie ‘A Soil Deal for Europe’ gelanceerd met als doel 100 Living Labs & Lighthouses op te richten voor 2030. Tot en met juni 2025, zet Deltares zich in voor de missie in het project ‘PREPSOIL’
waar met 18 andere EU-partners samen gewerkt wordt aan het bepalen wat er nodig is voor een gezonde, vitale bodem en aan het opzetten van monitoringsmechanismen. Ook komt er een platform voor co-creatie en kennisdelen.
PREPSOIL bracht de bodembehoeften van 20 regio’s samen uit literatuur, interviews met lokale belanghebbenden en multidisciplinaire workshops. Bodembehoeften zijn sociaaleconomische en biofysische behoeften die de bodemgezondheid kunnen verbeteren. In de geselecteerde regio’s zijn de verschillende landgebruiken in Europa zoals landbouw, stedelijk/industrieel, bos/natuur en gemengde landgebruiken vertegenwoordigd.
Als coördinator van het stedelijk en industrieel gebied binnen PRESPOIL, was de rol van Deltares voornamelijk gericht op het identificeren van wat er nodig is voor een gezonde grond in deze twee landgebruiken.
Wat heeft de bodem nodig in de stad
Uniek van het stedelijk gebied is dat er naast wonen ook andere gebruiksfuncties zijn zoals industrie, stadslandbouw, private tuinen, evenemententerreinen en recreatie. De druk op stedelijke ondergrond is daarom niet overal hetzelfde en is afhankelijk van de gebruiksfunctie.
Om stedelijke bodems in kaart te brengen, is de eerste stap het definiëren van een gezonde bodem in de stad per gebruiksfunctie. Daarnaast is bewustwording van het belang van een gezonde bodem belangrijk. Ook burgerinitiatieven helpen hierbij. Samenwerking tussen bewoners en de overheid werkt verbindend en kan een gemeenschappelijk gevoel van ‘eigenaarschap’ over de bodem geven. Om innovatieve oplossingen te testen, kunnen Living Labs en Lighthouses ingezet worden.
Wat zijn Living Labs en Lighthouses
Living Labs zijn onderzoeks- en innovatie-ecosystemen waar op het terrein geëxperimenteerd kan worden. Landeigenaren, wetenschappers en andere partners worden er betrokken bij het co-ontwerpen, testen, monitoren en evalueren van oplossingen om bodemgezondheid te verbeteren en acceptatie en opschaling te versnellen.
Lighthouses zijn individuele locaties waar goede oplossingen te zien zijn en waar trainingen gegeven worden voor het verbeteren van de bodemgezondheid en om mensen te inspireren.
Meer informatie
Tips & Tricks
PREPSOIL maakt de creatie en ontwikkeling van Living Labs en Lighthouses mogelijk. Zo worden alle inzichten en tools die hier aan bijdragen gebundeld in een Tips and Tricks pakket. Het pakket is voor alle Living Labs geschikt om de optimalisatie te versnellen. De Tips en Tricks zijn binnenkort beschikbaar op de PREPSOIL website.
Toekomst
PREPSOIL nadert het einde van zijn looptijd. In de laatste maanden richt het project zich voornamelijk op het delen van opgehaalde kennis met aankomende Living Labs, andere EU projecten die onder de missie vallen, en lokale en regionale overheden. Eind mei zal een afsluitend kennisverspreidingsevenement plaatsvinden.
Thijs Vlaar, Gemeente Amsterdam: "De uitdaging is dat we samen met alle belanghebbenden de bereidheid tonen om te streven naar een gezondere bodem. Ik hoor wel eens: het is al zo druk in de bodem en naast alle ambities vechten we ook met elkaar voor die plekken. Als je ook iets wilt doen met de warmtetransitie en warmtenetten in de bodem plaatst, duurt dat jaren om het bodemleven te herstellen. Dan zeg ik: ondanks die ruimtelijke druk en al die verschillende ambities en belangen, valt er altijd nog te optimaliseren. Als we dat samen in een vroegtijdig stadium oppakken en de kennis delen, is er echt nog ruimte voor een gezondere bodem."
