Schutsluis Hengelo, KRW doelstellingen en koolstoffilters

Een aanzienlijk gedeelte van het Nederlandse oppervlaktewater voldoet nu niet aan de KRW doelstellingen, het Twentekanaal is hierop geen uitzondering. Nederland staat dan ook voor een aanzienlijke opgave om de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren.

De proef in het water van de Schutsluis nabij Hengelo wordt gedaan met koolstoffilters. Deltares gaat samen met Rijkswaterstaat een pilot uitvoeren om te kijken hoe goed de koolstoffilters werken. Om precies te zijn doen ze dat in het zogenaamde retourkanaal van het pompstation van de sluis dat in de dagelijkse praktijk schutverlies en kwelstromen compenseert. Door dit kanaal stroomt een jaarlijkse debiet van 10-12 miljoen m3. De pilot zelf vindt aan de oever van het retourkanaal plaats en zal per opstelling 50.000m3 per jaar verpompen. Dat is te vergelijken met twintig olympische zwembaden.

Tijdens de pilot worden 3 verschillende opstellingen met actieve koolstoffilters getest, waar het water uit het retourkanaal langs stroomt. Zo kunnen we onderzoeken hoe we effectief stoffen uit het water kunnen halen. De stoffen zullen zich voor een groot deel aan de koolstoffilters binden. Zowel de koolstoffilters als het water worden hierna onderzocht op de stoffen. Dan weten we of en welke stoffen er in zitten, en of dit een efficiënte manier is om stoffen uit het oppervlaktewater te halen.

Proef richt zich hier ook op bestrijdingsmiddelen

Nabij de sluis, aan de oever van het kanaal, bevindt zich een historische verontreinigde locatie waar door middel van een grondwaterkwelstroom hexa-chloorhexaan (HCH) het oppervlaktewater in komt. Hierdoor wordt incidenteel de HCH-norm op KRW meetlocatie Wiene overschreden. De pilot richt zich dan vooral ook op het verwijderen van HCH uit het oppervlaktewater in het Twentekanaal.

“Dit is een al lang verboden stof die in pesticidemiddelen zat en destijds in vervuilde bodem bij Hengelo is teruggevonden. Die bekende vervuilde locaties zijn gesaneerd en ingepakt. Op locatie Wiene wordt incidenteel de norm nog overschreden in het oppervlaktewater. We weten ook dat actieve koolstof HCH afvangt. Het is ook niet ondenkbaar dat er meer stoffen worden gevangen zoals bijvoorbeeld PFAS. Dat zou een interessante bijvangst zijn. Het is nu nog lastig om PFAS uit het water te krijgen,” zegt Marc Verheul, projectleider voor deze proef en expert bij Deltares.

De proef start half september en loopt een jaar. Is de proef een succes dan wordt deze oplossing toegepast bij de sluis en kan er gekeken worden naar andere locaties.