Tussenevaluatie Kaderrichtlijn Water 2024

Deltares richt zich in haar rapporten vooral op nutriënten (stikstof en fosfor) en op de ecologische toestand van de regionale wateren. We gebruikten daarvoor de eigen KRW Verkenner en de gegevens over uitspoeling vanuit de natuur en landbouw uit de modellen van WEnR. Volgens Joost van den Roovaart, expert waterkwaliteit en coördinator KRW-activiteiten bij Deltares, stijgt voor de nutriënten het percentage doelbereik langzaam, maar gestaag tot ongeveer 60% in 2027. De nutriënten vanuit de landbouw zijn daarbij nog de grootste bron.

Ook voor de biologie gaat het de goede kant op, maar is volledig doelbereik nog niet in zicht: ongeveer 55% van de regionale wateren voldoet naar verwachting in 2027 aan de doelen. “Het lijkt erop dat we meer tijd nodig hebben om de landbouwemissies te verminderen en om de wateren meer natuurlijk te maken. Opvallend is dat in de prognoses ongeveer de helft van de waterlichamen in een smalle marge rond het doel ligt. Dat betekent dat we met wat extra inzet misschien toch nog wat beter uitkomen in 2027”.

Regionale input in plaats van alleen landelijk

Dit keer is voor het achtergrondrapport nauw samengewerkt met de regionale waterbeheerders. Er is voor de berekeningen gebruik gemaakt van kennis en informatie van de 21 waterschappen die Nederland telt.

Van den Roovaart: “Heel goed om samen met de waterbeheerders op te trekken, dat verbetert de kwaliteit van de prognoses. De vergelijking tussen de data en uitkomsten van de landelijke berekeningen en die van de waterbeheerders heeft waardevolle informatie opgeleverd, die kan bijdragen aan de gezamenlijke verbetering en ontwikkeling van methoden en modellen richting 2027.”

De inschatting van het verwachte doelbereik in 2027 door de waterschappen levert op hoofdlijnen hetzelfde beeld op als de inschatting met de KRW-Verkenner. Interessant is dat de beoordeling van de wateren deels is gebaseerd op meetdata van soms wel 10 jaar geleden. Een deel van de effecten van maatregelen wordt daardoor nog niet meegenomen in de beoordeling van de doelbereikpercentages.

“Dit kan uiteindelijk wel een meevaller betekenen. We zouden dit samen met waterbeheerders de komende tijd nog verder moeten uitzoeken en verbeteren.”

Het lijkt erop dat we meer tijd nodig hebben om de landbouwemissies te verminderen en om de wateren meer natuurlijk te maken. Opvallend is dat in de prognoses ongeveer de helft van de waterlichamen in een smalle marge rond het doel ligt. Dat betekent dat we met wat extra inzet misschien toch nog wat beter uitkomen in 2027.

Joost van den Roovaart, expert waterkwaliteit en coördinator KRW

Vier rapporten als input voor Tweede Kamer tussenevaluatie

Dit jaar zijn er door Deltares vier rapporten gemaakt die als input zijn gebruikt voor het verslag aan de Tweede Kamer.

1. Ex-ante evaluatie doelbereik kaderrichtlijn water voor de Nederlandse oppervlaktewateren.

2. Inschatting KRW doelbereik per waterbeheerder en vergelijking landelijk instrumentarium.

3. Langjarige trends in de kwaliteit van de Nederlandse oppervlaktewateren.

4. Nutriënten in de Nederlandse kustwateren en bronnenanalyse rijkswateren.

Langjarige trends chemische stoffen opvallend

Ook qua chemische stoffen in het water lijken we vooruitgang te boeken. En niet alleen voor wat betreft de KRW. Langjarige trends zijn belangrijk om goede toekomstprognoses te kunnen maken. Positief is dat de trend van meeste KRW stoffen dalend is. Dat geldt ook voor de totale toxiciteit van de oppervlaktewateren. Er is gekeken naar meer dan 1000 stoffen op honderden locaties.

Van den Roovaart; “die data maken we binnenkort openbaar en we zouden er ook graag in de loop van 2025 prognoses mee maken. Wel belangrijk is om te bedenken dat het gaat om een landelijke trend. Regionale uitschieters zijn nog steeds mogelijk.”

Kustwateren en bronnenanalyse

Een bronnenanalyse die met de KRW-Verkenner is uitgevoerd voor de nutriënten laat zien dat de bijdrage van diverse bronnen sterk varieert in tijd en plaats. De analyse geeft goede
aanknopingspunten voor Rijkswaterstaat om aanvullende maatregelen te nemen, of om in overleg te gaan met partijen in binnen- en buitenland om de emissies te verkleinen.

De met de KRW-Verkenner berekende concentraties van nutriënten in de zoete wateren zijn gekoppeld aan het Noordzeemodel. De hoeveelheid nutriënten in de kustwateren daalt in 2027 maar met enkele procenten als gevolg van de voorgenomen maatregelen, niet genoeg voor een doelbereik in alle kustwateren.

Koepelrapport naar Tweede Kamer

Dit jaar maakten collega’s van Witteveen en Bos en AT Osborne het koepelrapport dat 20 december aan de Tweede Kamer is gestuurd. Het koepelrapport geeft resultaten over alle categorieën uit de KRW. Het gaat daarom naast biologische ook om chemische waterkwaliteit en om grondwater. Daarnaast worden er aanbevelingen gedaan voor aanvullende maatregelen om de KRW-doelen te halen.