Waterveilige landschappen: gebiedsgerichte ontwikkeling met meerwaarde
Waterveiligheidslandschappen is een initiatief van Deltares. Er is in Nederland in toenemende mate druk op de beschikbare ruimte. Daarin lijkt het soms alsof verschillende maatschappelijke waarden en ontwikkelingen met elkaar concurreren om de beschikbare ruimte. Het beeld van waterveiligheidslandschappen is dat de huidige situatie wordt losgelaten, waardoor kan worden nagedacht over een toekomstige optimale ruimtelijke invulling. Terugredenerend kunnen nú keuzes worden gemaakt die optimaal bijdragen aan een toekomstig gewenste situatie. Die keuzes samen vormen adaptatie- of transitiepaden.
Waarde gebied staat centraal
Bij waterveiligheidslandschappen staat de waarde van het gebied centraal. Er ontstaat meerwaarde door de verschillende maatschappelijke opgaven te combineren. Waterveiligheid is daarbij één van deze waarden. Door de (toekomstige) maatschappelijke waarde van het landschap centraal te zetten kan aangehaakt worden op, en gebruik gemaakt worden van, ruimtelijke en maatschappelijke ontwikkelingen die komende jaren en decennia de agenda’s gaan bepalen.
Voor het waterveiligheidsdossier is de meerwaarde dat gekozen kan worden voor een gebiedsoplossing waarin alle aspecten die bijdragen aan waterveiligheid ruimtelijk zijn ingevuld. Onder andere kan gekozen worden voor maatregelen die leiden tot een beheersbaardere gevolgschade bij overstromingen en daarmee tot een veerkrachtiger systeem. Door de koppeling met andere waarden neemt het draagvlak voor waterveiligheid toe.
Je hebt nog niet aangegeven of je cookies wilt accepteren of weigeren. Hierdoor kan dit element niet worden getoond.
Pas je cookie instellingen aan
Of ga direct naar:
Het concept Waterveiligheidslandschappen wordt ontwikkeld door Deltares, waarin we de samenwerking zoeken met zoveel mogelijk andere partijen. Hiermee proberen we los te komen van de huidige verzuiling in maatschappelijke dossiers. De aanpak is daarom niet gericht op het blijven optimaliseren van bestaande oplossingsconcepten, maar om te proberen juist vanuit een scherp beeld van de toekomstige gewenste samenleving en zijn verhouding tot water en overstromingen, te komen tot concrete maatregelen die we nú kunnen nemen om die gewenste toekomst te bereiken. Hierbij wordt de Vision in Design methodiek van Reframing Studio toegepast.
Er wordt gewerkt met concrete en unieke voorbeeldcases om dit principe te demonstreren. Ieder gebied heeft zijn eigen karakteristieken. Anderzijds proberen we om vanuit een toekomstige context concrete (en gekwantificeerde) bouwstenen te ontwikkelen voor de middel- en lange termijn situatie. Er wordt gekomen tot een gereedschapskist met bouwstenen die breder toepasbaar zijn.
Doorontwikkeling
In de ontwikkeling en doorontwikkeling van waterveiligheidslandschappen zoeken we samenwerking met overheden, andere kennisinstellingen, en private partijen. Uitwerking vindt plaats langs twee sporen. Op regionaal schaalniveau richten we ons op ontwikkeling en toepassing van methodiek en instrumenten in casusgebieden. Op nationale schaal willen we de vertaling maken van de toekomstige context naar verschillende typologieën van waterveiligheidslandschappen. Zo worden regionale oplossingsrichtingen breder toepasbaar.
Alessandra Bizzarri, senior adviseur Rijkswaterstaat: “Het waterveiligheidsbeleid is in sterke mate gebaseerd op kennis en informatie. Kennis en informatie is van belang om overstromingskans steeds beter in te kunnen schatten en de lange termijn ontwikkelingen die van belang zijn voor beleidskeuzes op tijd in zicht te hebben. Het Ministerie IenW is verantwoordelijk voor deze specifieke kennisontwikkeling. Rijkswaterstaat-Water Verkeer en Leefomgeving heeft in opdracht van het Directoraat Generaal Water en Bodem (DGWB) een ‘raamwerk’ opgesteld voor de meerjarige Kennisagenda Waterveiligheid. Hierbij zijn de kennisthema’s Zeespiegelstijging, Systeemgebied, Kering en Leefomgeving in samenhang opgenomen.
Onderzoek naar Waterveiligheidslandschappen
Het onderzoek naar Waterveiligheidslandschappen past goed in dit kader. Het doel is te bepalen welke kansen en mogelijkheden biedt het concept aan (beleidsmakers van) DGWB, RWS en waterschappen om vanuit de toekomst geredeneerd de waarde van waterveiligheid een plek te geven in gebiedstransities. Andersom vanuit waterveiligheidsmaatregelen welke bijdrage levert het concept aan andere opgaven. Dit type onderzoek gericht op kennisvragen in relatie tot lange termijn ontwikkelingen is nieuw binnen het thema Kering van de Kennisagenda Waterveiligheid, die de basis is voor de programmering van het programma Kennis voor Keringen van Rijkswaterstaat.
Het onderzoek is interessant voor de raakvlakken met het kennisthema Leefomgeving en de activiteiten die betrekking hebben op Integrale Scopebepaling Waterveiligheidsopgaven (RWS-Ontwerpt, 2020). De gezamenlijke aanpak van dit onderwerp is ook het resultaat van de aangegaan samenwerking tussen het programma Kennis voor Keringen, het Strategische Onderzoek van Deltares en de Kennis en Innovatie agenda van het HWBP.”
Bas van de Pas, beleidsadvisieur Provincie Noord-Holland: “Ik hoop dat we rondom waterveiligheidslandschappen op een vernieuwende manier verbinding kunnen leggen van alle klimaat/water thema’s onderling en deze dan weer kunnen verbinden met alle sociaal-economische gebruikthema’s. Niet gericht op zaken op slot zetten, maar juist kijken naar kansen/perspectieven. Het is heel interessant dat er naar diverse type waterveiligheidslandschappen gekeken worden in Nederland. Dat geeft de mogelijkheid vanuit een ander landschap tegen dezelfde problematiek aan te kijken. Kustveiligheid en rivierveiligheid zijn vaak totaal verschillende gremia en of netwerken die meestal langs elkaar werken."
"Ik ben erg benieuwd wat de reframing methode en de scope van het project > 2100 ons tot nieuwe inzichten kan brengen. Meerwaarde direct zit hem in het feit dat wij met onze belangrijke natuurlijke partners in onze provincie gezamenlijk in het project zitten. Dat gebeurt maar zelden in zo’n breed verband. Samen met de meest gerenommeerde onderzoeksinstituten in Nederland ontwikkelen we 4 jaar lang kennis en kijken we naar de toekomstperspectieven van onze provincie. De uitdaging ligt voor ons daarbij om vooral dus ook richting 2100 en daarna te kijken en hoe we daar nieuwe kennis en inzichten kunnen ontwikkelingen om de ruimtelijke keuzes dat op de goede manier mee te kunnen laten wegen. Naast zeespiegelstijging is het ook heel belangrijk om de uitdagingen rondom extreme droogte, hitte bodemdaling en wateroverlast hierbij goed mee te nemen.”
Kees Jan Leuvenink, Senior beleidsmedewerker Waterschap Rijn en IJssel: “Als waterschap Rijn en IJssel gaan we de komende decennia veel van onze dijken versterken. Deze dijkversterkingen zijn niet los te zien van een bredere toekomstbestendige inrichting van ons gebied en het systeem. De verwachting die we hebben van waterveiligheidslandschappen is dat het ons handvatten gaat geven hoe onze waterveiligheidsopgave te kunnen koppelen aan het bredere perspectief dat systeem-georiënteerd is en gericht is op de langere termijn. Er is behoefte om de besluiten die we de komende jaren nemen in bijv. de dijkversterkingen te spiegelen aan dit lange termijnperspectief dat waterveiligheidslandschappen aanreikt.”
Dowload het rapport "Systeemvoorwaarden 2100"
In het rapport gaan we in met welke systeemvoorwaarden (vanuit het water- en bodemsysteem) je waterveiligheidslandschappen rekening moeten houden. Dit rapport verkent daarvoor hoe verschillende omgevingstypen reageren op klimaatverandering en welke water- en bodemopgaven zich in verschillende omgevingstypen manifesteren.
Neem contact met ons op
Denk je dat Waterveiligheidslandschappen voor jou van meerwaarde kan zijn? Wil je eerst meer informatie? Of heb je interesse om samen met Deltares op te trekken in de uitwerking van dit concept in jouw regio? Neem dan contact met ons op.
