Nieuwe studie verkent toekomst van ‘Meebewegen’
Expert(s) |
Carolien Kraan
|
Marjolijn Haasnoot
Een nieuwe studie van Deltares werpt licht op de rol van ‘meebewegen’ als strategie voor klimaatadaptatie in Nederland. Hoewel we wereldwijd bekend staan om onze geavanceerde waterkeringen, zullen we in de toekomst steeds vaker geconfronteerd worden met de uitdagingen van zeespiegelstijging, extreme neerslag en droogte. In de studie, die deze week is gepubliceerd in de journal Environmental Research: Climate, is onderzocht hoe experts aankijken tegen de haalbaarheid en wenselijkheid van meebewegen binnen het toekomstige waterbeheer van Nederland.
Vier perspectieven
Het onderzoek is uitgevoerd door Carolien Kraan (Deltares), Marjolijn Haasnoot (Deltares, Universiteit Utrecht) en Katharine Mach (Universiteit van Miami) en is gebaseerd op 43 diepte-interviews met experts uit de academische wereld, overheid en industrie. De respondenten beoordeelden de kans op implementatie van verschillende meebewegen-strategieën, zoals klimaatbestendige bouw, veranderingen in landgebruik en gecontroleerde terugtrekking (managed retreat).
Daarnaast brachten de onderzoekers de belangrijkste belemmeringen en kansen in kaart en identificeerden zij vier perspectieven op de toekomst van waterbeheer—van volledige afhankelijkheid van dijken en dammen tot een proactieve inzet van meebewegen.
In onderstaande figuur is te zien dat de vier perspectieven verschillende adaptatiepaden volgen. In het kwadrant Deeper Polder verwachten experts dat Nederland zal veranderen in een grote, diepe polder, waarbij de focus ligt op zeewaartse uitbreiding (gele lijn) en bescherming (groene lijnen). In het perspectief Adapt behind Dikes zal bescherming gebruikt worden om overstromingen door grotere wateren te voorkomen, terwijl het landgebruik in de polders wordt aangepast naar een meer flexibele benadering (blauwe lijn). Een groep experts voorziet dat we op korte termijn blijven focussen op bescherming, of zelfs zeewaarts zullen gaan, maar dat er op een bepaald moment een omslagpunt zal komen waarop snel wordt overgeschakeld naar meebewegen. Ten slotte zijn er experts die op de kortere termijn een paradigmaverschuiving verwachten, waarbij de nadruk komt te liggen op meebewegen.
Carolien Kraan (hoofdauteur en expert klimaatadaptatie bij Deltares): “De vraag is niet óf we gaan meebewegen, maar hoe en wanneer we dat gaan doen door ruimte te maken voor water. Experts verschillen van perspectief wat betreft de schaal waarop dat uiteindelijk zal gebeuren, maar er zijn ook overeenkomsten die kansen kunnen vormen voor eerste stappen en no-regret maatregelen.”
Noodzakelijk
Hoewel uit het onderzoek blijkt dat er verschillende perspectieven bestaan op hoe en wanneer experts verwachten dat we zullen meebewegen in Nederland, erkennen alle experts dat meebewegen op enige schaal noodzakelijk zal zijn. Waar klimaatbestendig bouwen en adaptief landgebruik breed worden geaccepteerd, blijft terugtrekking een gevoelig onderwerp. De studie benadrukt daarnaast het belang van politieke leiderschap, langetermijnplanning en publieke percepties in het bepalen van adaptatiestrategieën.
De vraag is niet óf we gaan meebewegen, maar hoe en wanneer we dat gaan doen door ruimte te maken voor water
Carolien Kraan (hoofdauteur)
De onderzoekers onderstrepen dat meebewegen geen keuze is tussen óf beschermen óf terugtrekken, maar een flexibele strategie die bestaande waterkeringen kan aanvullen. Hun bevindingen bieden waardevolle inzichten voor beleidsmakers, planners en gemeenschappen wereldwijd: een geleidelijke invoering van meebewegen kan helpen klimaatrisico’s te beperken en bijdragen aan bredere maatschappelijke doelen zoals biodiversiteit en duurzame stedelijke ontwikkeling.
Marjolijn Haasnoot (expert klimaatadaptatie Deltares): “Dit uitgebreide onderzoek geeft handvatten om verdere stappen te zetten met adaptatie waarbij het landgebruik zich aanpast de huidige en toekomstige wateromstandigheden. Het is duidelijk dat enige vorm van meebewegen nodig is.”
