Slimmer ruimtegebruik op natuurinclusieve windparken Noordzee

In 2050 willen we 70 GW aan windenergie opwekken via windmolenparken in het Nederlandse deel van de Noordzee. In dit diverse, maar verarmde maritieme ecosysteem, vinden al veel menselijke activiteiten plaats. Denk aan activiteiten op het gebied van defensie en recreatie, evenals visserij, scheepvaart en zandwinning voor kustbescherming. In de toekomst moet er ruimte zijn voor andere vormen van voedselproductie, zoals mossel- of zeewierkweek. Ook is er plek nodig voor infrastructuur die energie transporteert van nieuwe windmolenparken, drijvende zonnepanelen, golfenergie of waterstofproductie.

Samen de puzzel leggen

Om deze puzzel op de Noordzee te leggen, werkt Deltares samen met een aantal onderzoekspartners en bedrijven in het Joint Industry Project TKI Road2SID. Dit project is geïnitieerd door GROW, dat innovatie in offshore wind wil versnellen, en sluit aan op het Noordzeeakkoord en het Programma Noordzee 2022 – 2027, als onderdeel van de Nationale Omgevingsvisie (NOVI). Bovendien kwamen de negen landen rond de Noordzee onlangs onder de naam Greater North Sea Basin Initiative (GNSBI) onlangs overeen de zee efficiënter te beschermen en de ruimtelijke ordening op internationaal niveau te optimaliseren.

Natuurinclusief ontworpen windpark als energie- en voedselhub

Hoewel kennis over multifunctionele windparken op zee in de kinderschoenen staat, toont Road2SID via een overzicht van bestaande initiatieven en best practices dat er al veel gebeurt. Het projectteam ziet ook volop kansen: de ruimte tussen windturbines is bijvoorbeeld te gebruiken voor drijvende zonnepanelen, golf- of getijdenenergieopwekking. Daarnaast zijn offshore windparken natuurinclusief te ontwerpen, zodat ze het herstel van belangrijke soorten kan ondersteunen. Bovendien kunnen windparken op zee functioneren als hubs voor voedselproductie, bijvoorbeeld voor het kweken, opkweken en oogsten van vis, schelpdieren en zeewier.

Beter samenwerken

Het rapport van Road2SID brengt verschillende perspectieven, kansen en uitdagingen samen van diverse gebruikers van de Noordzee. Betere samenwerking tussen alle partijen is al winst, bijvoorbeeld door het delen van middelen, gegevens, kennis en ervaringen met elkaar. Daarbij is een belangrijke rol weggelegd voor overheden, die wettelijke belemmeringen kunnen wegnemen en windontwikkelaars via aanbestedingseisen kunnen stimuleren om multifunctionele ontwerpen te maken.

Als de verschillende gebruikers van de Noordzee integraal samenwerken, kennis, middelen en materialen delen en innovatieve oplossingen omarmen, dragen toekomstige offshore windparken aan meer bij dan de energietransitie alleen. Ze kunnen dan ook onderdeel zijn van natuurherstel en voedselproductie.

Antonios Emmanouil, expert natuurinclusief ontwerp in offshore wind bij Deltares