Waterschap Brabantse Delta bereidt zich voor op extreme klimaatverandering

Samenwerking

De samenwerking is het vervolg van een hackathon uit 2021 uitgevoerd op landelijke schaal, waarbij West-Brabant als casestudiegebied is gebruikt. Deltares heeft sindsdien in het kader van eigen speerpuntenonderzoek verdere samenwerking gezocht om een generieke methode te ontwerpen om dit soort analyses uit te kunnen voeren. Op basis van een generieke methode is met scenario’s, modelberekeningen, waterbeelden en expertinschattingen geprobeerd in beeld te brengen wat de potentiële gevolgen voor West-Brabant zouden kunnen zijn.

Huidige instrumentarium

In deze studie wordt geconstateerd dat het huidige beschikbare instrumentarium (onder andere modellen, data, monitoring en visualisatie) van het waterschap op dit moment niet optimaal geschikt is om een eenduidig compleet beeld te maken voor dit soort extreme omstandigheden. Hierdoor is het ook lastig om ten tijde van de crisisbeheersing en in de voorbereiding adequate informatie te leveren. Dit soort informatie is ook belangrijk voor risicocommunicatie met burgers en andere overheden; bijvoorbeeld gemeentes die gaan over ruimtelijke ontwikkelingen.

Deltares beveelt aan om onder andere de operationele informatiesystemen te verbeteren en de kennis te vergroten over het functioneren van het water- en bodemsysteem onder extreme omstandigheden. Hiervoor is samenwerking en kennisuitwisseling met Vlaanderen onontbeerlijk omdat een groot deel van het water dat daar zou kunnen vallen, via de watersystemen in Nederland moet worden afgevoerd.

Langdurige overlast

In grote delen van West-Brabant zou wateroverlast kunnen ontstaan, met buiten de oevers tredende beken zoals de Aa of Weerijs en de Bovenmark. Ook grote delen van de landbouwgebieden in de polders staan langdurig (meerdere dagen tot langer dan een week) onder een laagje water. Deze situatie leidt waarschijnlijk tot verstopte drainage in het bebouwde gebied. De hoeveelheid water dat moet worden afgevoerd via de kanalen zorgt voor kritische waterstanden langs regionale waterkeringen in de Mark-Vliet-Dintel boezem en mogelijk tot maalbeperkingen van de polders naar de boezem. Dit leidt tot langdurigere wateroverlast in de polders.

Schade

Indien de grootschalige extreme neerslag volledig boven het beheergebied van Brabantse Delta uitregent, wordt de totale directe schade grofweg geschat op honderden miljoenen euro’s en honderden getroffen huishoudens. Indien regionale waterkeringen bij de kritische waterstanden bezwijken kan de directe schade mogelijk verder oplopen tot een half miljard euro of meer. Ook kunnen dan slachtoffers niet worden uitgesloten.

Voorbereiding

Om de gevolgen van extreme weersomstandigheden in de toekomst beter op te kunnen vangen, bereidt het waterschap zichzelf voor aan de hand van de op vijf onderdelen van het strategisch crisismanagement model, namelijk: voorkomen-beperken-voorbereiden-bestrijden-herstellen.