Landwaarts verplaatsen van de kustlijn: een serieuze optie voor de stijgende zeespiegel
Expert(s) |
Marjolijn Haasnoot
De stijging van de zeespiegel zal ernstige gevolgen hebben voor mensen die in laaggelegen kustgebieden wonen. Landwaarts verplaatsen wordt meestal alleen als laatste redmiddel genoemd. In het wetenschappelijk tijdschrift 'Science' pleiten onderzoekers voor het verkennen van adaptatiepaden bestaande uit een reeks maatregelen inclusief het ‘gepland landwaarts verplaatsen’. Volgens de onderzoekers van Deltares, de Universiteit Utrecht, het New Zealand Climate Change Research Institute aan de Victoria University of Wellington en het Institute for Sustainable Development and International Relations (IDDR) in Parijs is dit nu nodig om steden aan de kust op een goede manier te kunnen aanpassen aan de stijgende zeespiegel.
Het pallet aan oplossingen neemt af
De onderzoekers vinden dat naast maatregelen tegen het stijgende zeewater, zoals bescherming en aanpassing van gebouwen (bijv. drijvend of verhoogd), ook serieus gekeken moet worden naar de mogelijkheden om meer ruimte te geven aan het water en gemeenschappen landinwaarts te verplaatsen. Ze beschrijven dat de andere maatregelen steeds minder effectief en moeilijker uitvoerbaar worden, naarmate het water verder gaat stijgen. Helemaal in combinatie met andere klimaat gerelateerde effecten, zoals de toename van extreem weer, hogere rivierafvoeren, en een stijging van de wereldbevolking.
Dat wil niet zeggen dat het eenvoudig is om gemeenschappen landwaarts te verplaatsen, schrijven de wetenschappers. Mensen zijn vaak gehecht aan hun woonplaats, de kosten zullen hoog zijn, er is gebrek aan kennis over risico’s en hoe verplaatsen kan worden uitgevoerd. Bovendien is er vaak weerstand vanuit de politiek.
Alex Magnan van het Institute for Sustainable Development and International Relations (IDDR) in Parijs, een van de auteurs van het artikel: “Op sommige plekken zal een landwaartse verplaatsing onvermijdelijk zijn. De stijgende zeespiegel en extreme hoogtes van het zeewaterniveau wordt namelijk een steeds groter probleem en niet alle gebieden kunnen kiezen voor beschermen of aangepast bouwen. Daarom is het nu tijd om ons hierop voor te bereiden. Ook omdat veel beslissingen die we nu nemen nog lang merkbaar zijn in de toekomst.’
In stapjes de kustlijn verplaatsen
De onderzoekers hebben een aantal belangrijke lessen op een rijtje gezet bij het landinwaarts verplaatsen van kustlijnen, zoals:
- Leg in een vroeg stadium contact met de betrokken bewoners, zodat ze op de hoogte zijn van de risico’s en mogelijkheden.
- Vermijd bouwen in gebieden waarvan bekend is dat er risico is op overstroming.
- Maak een inschatting of het winnen van tijd door aanpassing van gebouwen of beschermingsmaatregelen het probleem alleen maar verergert of dat dit een goede overgangsfase is.
Het opknippen van het ‘landwaarts verplaatsen’ in een reeks van stappen en die te koppelen aan andere ontwikkelingen kan helpen beter inzicht te krijgen in hoe het proces van verplaatsen resulteert in positieve uitkomsten.
Auteur Marjolijn Haasnoot (Deltares en de Universiteit Utrecht): “Klimaatadaptatie zal plaatsvinden in een reeks van stappen (naarmate de zeespiegel stijgt). Door deze stappen in beeld te brengen en te verbinden met maatschappelijke doelen, zoals het onderhoud van infrastructuur en milieubescherming, kunnen we bepalen wanneer we kiezen voor landwaarts verplaatsen. De aanpak van adaptatiepaden die wij voorstellen biedt een gestructureerde manier om ons zo effectief mogelijk aan te passen, ondanks onzekerheid over de mate van toekomstig zeespiegelstijging.”
Nu beginnen
Het landinwaarts verplaatsen is niet iets wat je in een keer kunt doen, zo schrijven de onderzoekers. Het is een heel proces. Zo noemen ze acties als het betrekken van bewoners, het beoordelen van de risico’s op overstromingen, het verplaatsen zelf, schadevergoeding betalen aan bewoners en herbestemming van gebieden. Ze onderscheiden drie algemene stadia: de voorbereiding, het verplaatsen zelf en het opruimen .
Volgens de onderzoekers is het hoe dan ook belangrijk om nu een planning maken. Op die manier kunnen we overstromingen in kustregio’s verminderen en ervoor zorgen dat we geen investeringen in bouwprojecten voor niets doen.
Judy Lawrence van het New Zealand Climate Change Research Institute aan de Victoria University of Wellington, die ook meewerkte aan het onderzoek: “Het landinwaarts verplaatsen van de kustlijn is een langetermijnproces waar we het beste nu mee kunnen beginnen. We moeten bewoners erbij betrekken, ze bewust maken van het feit dat de risico’s veel groter dan vroeger zijn en zorgen voor financiering. Ondertussen moeten we in gebieden die veel risico op overstromingen lopen tijdelijke maatregelen nemen om ons te beschermen en alleen de gebieden met minder risico’s ontwikkelen.”
Artikel:
M. Haasnoot, J. Lawrence, A. K. Magnan (2021) Pathways to coastal retreat.
