Naar hoofdcontent
  3. Zoeken

Ecologische verplichtingen

Rijkswaterstaat, waterschappen, gemeentes en provincies hebben grote ecologische verplichtingen en richtlijnen zoals de Kaderrichtlijn Water (KRW) voor natuur en waterkwaliteit op Europees niveau. Ook internationaal is er aandacht voor goede waterkwaliteit en ecologie. Maar er is niet altijd voldoende ruimte, tijd of kennis beschikbaar om ecologische aspecten goed mee te nemen. Het berekenen van ecologische impact, een heel belangrijk onderdeel van duurzaam beslissen, staat vaak onder druk door beperkte tijd en budgetten.

Bovendien bestaan er diverse methoden om ecologie te berekenen, die niet altijd uitwisselbaar of consistent herhaalbaar zijn. De D-Eco Impact Tool biedt een oplossing door maatregelen en projectalternatieven te beoordelen op hun impact op biodiversiteit, water, bodem en luchtkwaliteit. Dit leidt tot beter onderbouwde en duurzamere beslissingen, met specifieke aandacht voor de berekening van ecologie.

D-Eco Impact maakt ecologie tastbaar

Marc Weeber, onderzoeker/adviseur Waterkwaliteit & Ecologie bij Deltares, en zijn team ontwikkelden de D-Eco Impact Tool om de ecologische impact in projecten sneller te berekenen én er toekomstgerichte oplossingen mee te vinden. "Anders missen we de ecologische afslag", legt Marc uit.

"De tool biedt de mogelijkheid om bijvoorbeeld bij een havenuitbreiding meerdere scenario's te overwegen, voordat dit onomkeerbare effecten oplevert voor de biodiversiteit (bijvoorbeeld voor het welzijn van soorten). Het lastige is het helder maken. Spreek je met ecologen dan hebben ze het vaak over gradiënten en goede ecologische kwaliteit, maar voor techneuten zijn deze begrippen soms moeilijk te vatten. Techneuten willen cijfers en ecologen werken vaak meer op gevoel en ervaring. Ik wil graag een rol spelen in het verbinden van deze twee werelden en daarmee helpen met het tastbaar maken van ecologie. Door ecologische concepten en gegevens te vertalen naar concrete cijfers en visuele modellen, maken we de ecologische impact duidelijker. Zo kunnen technici de juiste keuzes maken die zowel technisch haalbaar als ecologisch verantwoord zijn."

De D-Eco Impact tool laat zien waar je moet sturen op ecologie. Het wordt met deze tool duidelijker waarover je beslissingen neemt.

Marc Weeber, onderzoeker/adviseur Waterkwaliteit & Ecologie bij Deltares

Betere beslissingen

D-Eco Impact kan worden gebruikt voor impactstudies die relevant zijn voor veerkrachtige en gezonde watersystemen voor mensen en natuur. Het geeft waardevolle inzichten voor het vergelijken van toekomstscenario’s, het beoordelen van de geschiktheid van leefgebieden voor planten en dieren, en het begrijpen van de invloed van omgevingsfactoren op welke soorten in een ecosysteem voorkomen.

Marc: "D-Eco Impact is flexibel opgezet, waardoor kennis en data makkelijk toegevoegd kunnen worden aan de tool, gekoppeld aan resultaten. Dat maakt deze tool snel, resultaatgericht en innovatief. We hebben het getest met partners die allemaal andere modellen gebruiken. We kunnen nu uit verschillende modellen, op basis van één methode, de ecologische effecten bepalen. Hierdoor leer je elkaars taal spreken en is de ontwikkelde kennis uitwisselbaar. Zoals in het project REST-COAST, waar meer modellen werden gebruikt om één ecologische analyse te maken. Het in één keer een totaaloverzicht bieden, dat is de grote vernieuwing. Met de D-Eco Impact softwaretool kunnen we ondersteuning bieden aan modelleurs, ecologen en dit doorvertalen naar de klant."

Maatschappelijke impact

"We zien steeds meer de maatschappelijke impact van de tool", geeft Marc aan. "We werken onder andere samen met REST-COAST en Wageningen University." Petya Eftimova, onderzoeker in Coastal Dynamics legt uit hoe zij de tool inzetten. "We gebruiken D-Eco Impact in het project REST-COAST bij de pilot van Foros Bay, een natuurreservaat aan de westkust van de Zwarte Zee. We passen het toe voor het herstel van een zeegras soort en we beoordelen ook de mogelijke effecten van opschaling, met modelstudies die rekening houden met stormeffecten."

"D-Eco Impact wordt gebruikt om de maximale overstromingsomvang, gemiddelde stroomsnelheden en golfdempingsgraad te berekenen, om zo de effecten van het herstel van zeegras te beoordelen. De tool wordt ook gebruikt om de verschuiving van ecotopen (specifieke leefgebieden met kenmerkende natuurlijke omstandigheden zoals bodem, water en aanwezige flora en fauna), als gevolg van zeespiegelstijging door klimaatverandering te voorspellen."

Petya Eftimova, bij Foros Bay, een natuurreservaat aan de westkust van de Zwarte Zee.
Naast ecologische studies zien we ook mogelijkheden voor D-Eco Impact om fysische parameters zoals stroomsnelheden, zoutgehalte en troebelheid te analyseren.

Petya Eftimova, Oceanograaf en onderzoeker in Coastal Dynamics, betrokken bij REST-COAST

Toepassingen en toekomstige mogelijkheden

“Met D-Eco Impact zetten we grote stappen in het inzichtelijk maken van ecologische effecten”, vertelt Marc. De tool wordt al op verschillende manieren toegepast en biedt volop mogelijkheden voor toekomstige ontwikkelingen. Een aantal voorbeelden laat zien hoe veelzijdig en waardevol deze innovatie is:

  • De tool wordt geïntegreerd in de REACT-Tool, die speciaal is ontwikkeld voor rivierbassins en gebruikt wordt om ecologische effecten op biodiversiteit en leefgebieden te berekenen
  • In het Virtual Climate Lab op Terschelling wordt de tool toegepast om het effect van grondwater op duinen, landbouw en broedvogels te analyseren. Daarnaast wordt onderzocht hoe veranderingen in het landschap recreanten beïnvloeden, zoals de impact van water op camping
  • Bij het Europese EDITO-Model Lab wordt onderzocht of de tool geïntegreerd kan worden in een Digital Twin van de oceanen. Dit maakt het mogelijk om vanuit verschillende scenario’s de geschiktheid voor soorten te berekenen en vraagstukken te beantwoorden, zoals wanneer de Noordzee ongeschikt zou worden voor zeegras
  • Er is contact met Rijkswaterstaat om de tool te positioneren als de standaardmethode voor het berekenen van veranderingen in de ecologie van het marinelandschap.

  • In onderzoek geleid door Sportvisserij Nederland en Wageningen Universiteit is de D-Eco Impact tool gebruikt om de haalbaarheid van de herintroductie van de steur in de Rijn te toetsen. Meer informatie over het gebruik van D-Eco Impact voor het herstellen van de natuurlijke leefomgevingen van de steur vind je in deze wetenschappelijke publicatie: Assessing Potential Spawning and Nursery Habitat Availability in the River Rhine for the Critically Endangered European Sturgeon.

Niels Brevé, Sportvisserij en Wageningen Universiteit zet een jonge steur uit in de Rijn.

Duurzamere delta’s in de toekomst

"Juist door de ecologie in projecten zoals dijkversterkingen, gebiedsontwikkelingen en aanleg van infrastructuur inzichtelijk te maken, wordt duidelijk waar de schoen wringt. We kunnen met D-Eco Impact sneller analyseren, zoeken naar oplossingen en het gesprek aangaan over de toekomstige inrichting van onze delta’s", legt Marc uit.

"Het is belangrijk om de verwachtte effecten voor de ecologie snel op tafel te krijgen, zodat deze een rol kunnen spelen in de belangenafweging. Dankzij D-Eco Impact worden ecologische doelstellingen concreet en meetbaar, wat leidt tot heldere inzichten en betere besluitvorming voor ecologie en biodiversiteit. We hopen dat deze tool een vaste plek krijgt in projecten en zo een waardevolle bijdrage levert aan duurzamere delta’s in de toekomst."

Deze pagina delen.