Een gezonde grond met Nature-based Solutions

Nature-based Solutions

De belangrijkste vragen die we in PHISHES willen beantwoorden zijn: Hoe beïnvloeden bodemgebruik en bodemverontreiniging de bodemgezondheid en de ecosysteemdiensten, ofwel de functies die het ecosysteem aan de mens levert, onder invloed van belangrijke ontwikkelingen als klimaatverandering? En hoe kunnen we de langetermijneffecten van mitigatie- en adaptatiemaatregelen voorspellen?

De Europese Commissie definieert bodemgezondheid als ‘de langdurige capaciteit van de bodem om ecosysteemdiensten te ondersteunen’. In dit project ligt de nadruk vooral op Nature-based Solutions (oplossingen die natuurlijke processen en ecosystemen benutten). Een belangrijke uitdaging zal zijn om deze te identificeren voor de verschillende vormen van bodemgebruik, zowel voor landbouw als voor stedelijk gebied. Juist het begrijpen van alle factoren en interactie zal helpen bij het creëren van duurzame oplossingen.

Ecosysteem in de stad

In de stad zijn er belangrijke ecosysteemdiensten, zoals bijvoorbeeld biodiversiteit in de bodem en een goede doorlatendheid van de bodem, die een vitale bodem kunnen leveren voor bijvoorbeeld recreatie, een goede waterhuishouding, lokale klimaatregulatie, waterzuivering en luchtfiltratie. Bodemgezondheidsindicatoren die invloed hebben op deze diensten zijn onder andere de aanwezigheid van verontreinigingen (zoals zware metalen of PFAS), bodemstructuur, biodiversiteit van de bodem en de mate van bodembedekking. Als de bodemgezondheid optimaal is, kan de bodem in de stad effectiever ecosysteemdiensten leveren, wat bijvoorbeeld het risico op wateroverlast en overstromingen kan verminderen.

Testlocatie Rotterdam

Deltares voegde de testlocatie Rotterdam toe aan het PHISHES-project om scenario's voor stedelijke gebieden te testen. De gemeente Rotterdam werkt aan het aanpakken van uitdagingen die te maken hebben met klimaatverandering en de afname van biodiversiteit. Hiervoor ontwikkelde de gemeente verschillende programma's die in de straten en wijken zullen worden uitgevoerd.

Verontreinigingen, zoals organische stoffen en zware metalen, zijn aanwezig in de bodem en in het grondwater. Dit maakt het behalen van doelen voor bodemgezondheid moeilijker. Tegelijkertijd kunnen er kansen ontstaan om maatregelen te combineren met Nature-based Solutions. Het is belangrijk deze aspecten goed in kaart te brengen. Voor stedelijk gebied zijn dat vooral vergroening, biodiversiteitsbehoud, waterberging en bodemafdichting.

Voorspellen met tools voor landbouw

Een belangrijk doel van PHISHES is het ontwikkelen van voorspellende tools in de vorm van modellen die gedeeld worden via een digitaal platform en het doorrekenen van scenario’s over de effecten van maatregelen op de vitaliteit van de bodem. Bij scenario’s voor landbouw valt te denken aan:

• Het bevorderen van duurzame landbouw: bodembedekking om bodemvocht vast te houden en bodemerosie te verminderen; bodembeschermende landbouw (grond wordt voor het zaaien niet omgeploegd); gewasdiversiteit en meer peulvruchten; gewasrotatie en van gewassen ofwel gewassen die specifiek worden gebruikt ter verbetering of bescherming van de bodem; keuze van gewassen op basis van seizoensgebonden neerslag; verminderen van het gebruik van chemische meststoffen; verminderen van het gebruik van pesticiden;
• Het bevorderen van oplossingen voor landherstel / sanering: Nature-based solutions; Toepassing van biochar op verontreinigde grond (biochar is organisch materiaal wat verhit is onder zuurstofloze omstandigheden en wortdt gebruikt als bodemverbeteraar); Fytoremediatie: (techniek die gebruik maakt van planten en micro organismen om verontreinigingen in de bodem op te vangen, te verwijderen en te degraderen);
• Het bevorderen van oplossingen ter voorkoming van verontreiniging: verminderen van atmosferische deposities; gestimuleerde microbiële omzetting (biologische afbraak);
• Effecten van praktijken die de bodem beïnvloeden: waterberging; slibrecycling en afzetting op de bodem.