Inzicht in de delta respons op klimaatverandering

Deltares ontwikkelt de kennis, software en tools om de fysieke ontwikkeling van delta's op langere termijn onder klimaatverandering te voorspellen, inclusief extreme klimaatveranderingsscenario's. Daarnaast werken we aan indicatoren en verhaallijnen om veranderingen in delta's te interpreteren en het juiste moment te bepalen om te handelen.

Inzicht in de reactie van de kust op klimaatverandering

Met partners van het Nederlands Centrum voor Kustonderzoek draagt Deltares bij aan een uitgebreide fundamentele kennisbasis van het Nederlandse kustsysteem. Op basis van deze kennis is Deltares de strategische partner van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

In 2021 zijn de evaluaties van de Zandmotor en het kennisprogramma Kustgenese 2.0 (gericht op het bepalen van de sedimentbehoefte voor het Nederlandse kustsysteem in de komende jaren) afgerond. Eind 2021 is de opvolging gestart. Het doel is om beter inzicht te krijgen in hoeveel en waar zand nodig is om de kustbescherming in Nederland te waarborgen.

Onderzoekers en specialisten van Deltares zorgen ervoor dat de onderzoeksresultaten goed worden geïnterpreteerd en in de praktijk kunnen worden toegepast. Zo komen we tot betrouwbare beleidsaanbevelingen en beslissingen over beheer en onderhoud. Dit is een interactief proces waarin onze mensen elkaar sterker maken.

Katja Portegies, Directeur Veiligheid en Water Rijkswaterstaat. Bron: Deltalife juli 2021

Deltares brengt ook de impact van klimaatverandering op de zeespiegelstijging en op de verzilting van het grondwater in kaart. Wereldwijd zijn miljarden mensen afhankelijk van zoet grondwater voor hun huishoudelijk, agrarisch en industrieel waterverbruik, en waterbeheerautoriteiten zijn afhankelijk van grondwatermodellen voor informatie.

In 2021 maakte Deltares het mogelijk om binnen enkele dagen de variabele dichtheid van grondwater- en zouttransport te berekenen voor een periode van bijvoorbeeld een eeuw. Dit is veel sneller dan wat voorheen mogelijk was en dus is het een echte game-changer. Dit soort voorspellingsmodellen worden bijvoorbeeld voor Nederlandse waterschappen gemaakt met het Nederlands Hydrologisch Instrumentarium (NHI).

Bijdragen aan geïntegreerd beheer van estuaria in het kader van klimaatverandering

In modderige estuariene systemen, zoals de Brahma-Putra en Mekong Delta's en de Nederlandse Waddenzee, vormen wadplaten unieke ecosystemen. De aanwijzing van de Waddenzee als Unesco Werelderfgoed benadrukt hun waarde. De ecosystemen dragen bij aan klimaatadaptatie, maar worden zelf steeds kwetsbaarder voor klimaatverandering.

Een reeks nieuwe simulaties over hoe het systeem van wadplaten en kanalen reageert op de stijging van de zeespiegel en de winning van hulpbronnen, leverde bruikbare informatie op voor de overheid, industriële partners en natuurorganisaties.

Deltares ondersteunt de besluitvorming in het Schelde-estuarium sinds 2005, Nederland en Vlaanderen hebben toen een verdrag ondertekend over gezamenlijk beleid en beheer. Beide landen erkenden het belang van overeengekomen systeemkennis, gezien de complexiteit van belangen in dit dichtbevolkte en geïndustrialiseerde gebied, met de navigatieroute naar Antwerpen en waardevolle ecosystemen.

Samen met Vlaamse onderzoekspartners bouwde Deltares een indrukwekkende staat van dienst op in het begrijpen van de fysieke, sociaal-economische en institutionele aspecten. Gespecialiseerde advisering wordt gegeven aan vrijwel alle betrokken nationale en regionale overheden. Het toepassen van op de natuur gebaseerde oplossingen is belangrijk in het estuarium. In 2021 had Deltares een centrale rol in de ontwikkeling van een pilot met betrekking tot sediment in de monding van de Westerschelde, gericht op het verbeteren van de mogelijkheden voor beide landen om adaptief te reageren op zeespiegelstijging.

Analyseren van het veranderende gedrag van riviersystemen

Klimaatverandering heeft ook een toenemende impact op het gedrag van onze riviersystemen. Als een van de belangrijke kernpunten binnen het IRM-programma (Integraal Riviermanagement) van de Nederlandse overheid heeft Deltares een grondige systeembeoordeling uitgevoerd om inzicht te krijgen in de processen en de impact op de gebruikersfuncties langs de rivier. In nauwe samenwerking met de publieke en private sector ontwikkelde Deltares in 2021 proof of concepts en strategieën voor duurzaam sedimentgebruik, om meerwaarde te creëren voor rivierbeheer, ecologie en ruimtelijke kwaliteit in het Rijn-Maasgebied.

Delta’s wereldwijd

In 2021 hebben we onze lange termijn kennis toegepast op landen wereldwijd, waaronder de Verenigde Staten, Guyana, Senegal en Vietnam. Zo verzorgden we met RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) een sedimentbudget en riviertraining voor oevererosie in de Mekongdelta, en in Senegal ondersteunden we met onze partners de lokale overheid en creëerden we impact voor de lokale gemeenschappen.

Om onze impact verder te maximaliseren, ontwikkelen we tools zoals ShorelineS, Asmita, Delft3D en iMod om onderzoekers over de hele wereld te ondersteunen bij het uitvoeren van systeemanalyses en hun besluitvormers te ondersteunen bij het ontwikkelen van klimaatadaptatiestrategieën.